VI Konferencja „Badania jakości wód i ścieków”

26-27 października 2023 r. w Cedzynie odbyła się VI edycja konferencji „Badania jakości wód i ścieków” zorganizowanej przez redakcję „Laboratorium – Przeglądu Ogólnopolskiego”. Wydarzenie stworzyło okazję do zapoznania się z najnowszymi rozwiązaniami i wytycznymi związanymi z analityką wód i ścieków. Było okazją do wysłuchania inspirujących prelekcji przygotowanych przez uznanych ekspertów, którzy przybliżyli zagadnienia zarówno praktyczne, legislacyjne, jak i techniczne. Konferencja została objęta patronatem honorowym przez:

Nadzór nad Legionellą

Konferencję rozpoczęli Małgorzata Ullmann, redaktorka „Laboratorium – Przeglądu Ogólnopolskiego”, oraz prof. Rajmund Michalski, redaktor naczelny. Wykład inauguracyjny pt. Nadzór nad Legionellą zgodnie z międzynarodowymi standardami i zaleceniami wygłosiła mgr inż. Barbara Mulik, doradca ds. bezpieczeństwa wody pitnej. Prelegentka, powołując się na zapisy zawarte w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, przybliżyła proces oceny ryzyka w wewnętrznych systemach wodociągowych. Następnie skupiła się na wytycznych niemieckich (UBA i RKI), na podstawie których omówiła proces pobierania próbek i jego dokumentowanie.

Metody referencyjne i równoważne z referencyjnymi śródtytuł

Prelekcję pt. „Metody referencyjne i równoważne z referencyjnymi w obszarze badań wód i ścieków” wygłosiła dr inż. Agnieszka Wiśniewska, ekspert z zakresu systemu zarządzania i działalności technicznej laboratoriów. Na początku wyjaśniła, co norma PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02 mówi o stosowaniu metod badawczych przez laboratorium. Następnie przeszła do wymagań ustawowych w obszarach badania: ścieków, wody na pływalniach, wody w kąpielisku oraz wód powierzchniowych i podziemnych, doprecyzowała, w jakich wypadkach dopuszczalne jest stosowanie metodyki innej niż referencyjna. Na zakończenie wyjaśniła, że laboratorium może stosować metody alternatywne, o ile regulator dopuszcza taką możliwość. Warunkiem ich stosowania jest wykazanie, że wyniki uzyskiwane tymi metodami są równoważne z wynikami uzyskiwanymi metodą referencyjną, tj. przedstawienie wiarygodnych dowodów z weryfikacji/walidacji i porównania metody alternatywnej względem metody referencyjnej.

Zadania i perspektywy rozwoju laboratoriów śródtytuł

Igor Mikinka, kierownik Działu Laboratoryjnego ZWiK w Łodzi, zapoznał uczestników z zadaniami oraz perspektywami rozwoju laboratoriów badawczych nadzorujących jakość wody w obliczu zmieniających się wymagań. Prelegent omówił wpływ nowych uregulowań prawnych na kierunki rozwoju i zadania laboratoriów, powołując się na obowiązujące dyrektywy oraz Projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw. Zaznaczył, że do 12 stycznia 2026 r. dostawcy powinni osiągnąć zgodność z wartościami parametrycznymi dla nowych wskaźników (bisfenol a, kwasy halogenooctowe, mikrocystyna-lr, substancje per- i polifluoroalkilowe (PFAS), uran) oraz omówił możliwe techniki oznaczania tych parametrów.

Błony biologiczne w procesie produkcji wody śródtytuł

Wykład pt. „Jak i gdzie tworzą się błony biologiczne w procesie produkcji wody do picia?” wygłosiła Iwona Lasocka-Gomuła, technolog ds. produkcji wody w Aquanet. Prelegentka omówiła etapy powstawania biofilmu w rurociągach oraz cykl jego rozwoju w sieciach wodociągowych. Następnie zaprezentowała analizę studiów przypadku, które doprowadziły do zmian jakości wody w SDWP w Poznaniu (podczas prowadzenia rozruchu technologicznego filtrów węglowych, w czasie wymiany złoża kwarcowego w małym SUW i podczas zmiany środka dezynfekcyjnego, zamiana chloru na ditlenek chloru) oraz ich wpływu na jakość wody.

Przetwarzanie osadów ściekowych śródtytuł

Na pytanie: czy można z korzyścią przetwarzać osady ściekowe, odpowiedział dr inż. Adam Masłoń, wykładowca w Katedrze Inżynierii i Chemii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej. Prelegent omówił praktyki wykorzystywania osadów ściekowych oraz zaproponował koncepcje ich utylizacji lub przygotowania do ponownego wykorzystania dla małych, średnich oraz dużych oczyszczalni ścieków. Zaznaczył, że osady mogą być wykorzystywane do różnych celów, m.in.: w rolnictwie, jako produkty nawozowe, w procesie tworzenia paliw alternatywnych, jako geokompozyt, a nawet materiał budowlany.

Nadzór nad jakością mikrobiologiczną wody śródtytuł

Wykładem kończącym pierwszy dzień konferencji była prezentacja Barbary Mulik, dotycząca algorytmów pobierania próbek wody w przypadku niezgodności z wartościami parametrycznymi. Odnosząc się do Dyrektywy w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, omówiła wymogi, jakie powinna spełniać taka woda. Następnie, w odniesieniu do parametrów mikrobiologicznych, takich jak zarodniki Clostridium perfringens oraz bakterie grupy coli, przedstawiła wartość tych wskaźników oraz ich znaczenie w wodzie pitnej. Na koniec skonfrontowała je z wytycznymi kanadyjskimi oraz australijskimi w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa wody pitnej.

Spójność pomiarów masy śródtytuł

Drugi dzień konferencji był poświęcony zagadnieniom metrologicznym. Wykład inauguracyjny pt. „Spójność pomiarów masy po redefinicji kilograma” wygłosił Andrzej Hantz, dyrektor Zakładu Mechaniki i Akustyki Głównego Urzędu Miar. Prelegent zapoznał uczestników z obowiązującą definicją kilograma, po czym przeszedł do zagadnienia pomiaru masy w badaniach laboratoryjnych, gdzie omówił czynniki mające wpływ na wynik badania/wzorcowania (personel, pomieszczenie i warunki środowiskowe, wyroby i usługi dostarczane z zewnątrz, spójność i wyposażenie). Następnie przeszedł do procesu wzorcowania i sprawdzania wag, gdzie skupił się na możliwych błędach pomiaru.

Systemy wagowe w ochronie środowiska śródtytuł

Wykład wprowadzający do następujących po nim warsztatów wygłosił dr Sławomir Janas, kierownik Laboratorium Badawczego Centrum Metrologii Badań i Certyfikacji firmy Radwag. Prelegent zaznaczył, że dobór urządzenia do ważenia czy badania zawartości wody powinien uwzględniać wszystkie aspekty, zarówno ekonomiczne, jak i metrologiczne związane z danym procesem. Następnie omówił systemy wagowe stosowane w analizach jakości powietrza atmosferycznego, osadów ściekowych oraz gleby. Potem przeszedł do warunków środowiskowych, jakie powinno spełniać miejsce pracy wag elektronicznych (temperatura, ruch powietrza, adiustacja). Na koniec poruszył kwestię nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym, skupiając się na: wagach, wagosuszarkach i pipetach tłokowych.

Warsztaty śródtytuł

Na zakończenie konferencji miały miejsce warsztaty prowadzone przez reprezentantów firmy Radwag: ,,Dokładność pomiarów masy i zawartości masy suchej w ochronie środowiska – walidacja metody pomiarowej i urządzenia”, które cieszyły się bardzo dużą frekwencją. W czasie 2-godzinnych zajęć praktycznych uczestnicy mieli możliwość wykorzystania wiedzy zdobytej podczas wykładów. Zaprezentowane zostały różne metody badawcze w zakresie pomiarów masy, wilgotności oraz masy suchej. Uczestnicy na podstawie pomiarów określali dokładność metod badawczych w kontekście precyzji i błędu systematycznego w różnych aplikacjach – od osadów ściekowych, po pomiary masy filtrów.

Nowoczesne rozwiązania dla laboratoriów śródtytuł

Uczestnicy, poza wysłuchaniem części merytorycznej, mieli również możliwość rozmowy z przedstawicielami firm i zapoznania się z ich najnowszą ofertą dla rynku laboratoryjnego. Swoje rozwiązania w tym zakresie zaprezentowały firmy: A.G.A. Analytical, Altium, Anchem Plus, Argenta, Metrohm Polska, OMC Envag, Phenomenex, Radwag.

Wszystkim uczestnikom, prelegentom i partnerom dziękujemy za tak aktywny udział w konferencji i zachęcamy do zapoznania się z wideorelacją.