Nagroda Nobla 2024 z chemii przyznana

Znamy laureatów Nagrody Nobla 2024 w dziedzinie chemii. To trzech naukowców: David Baker, Demis Hassabis i John M. Jumper. Komitet wyróżnił ich za przełomowe badania nad białkami.

Połowa nagrody, czyli 5,5 mln szwedzkich koron (ok. pół miliona dolarów), trafiła do prof. Davida Bakera z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w Seattle za komputerowe projektowanie nowych białek. Drugą połową – do podziału – uhonorowano Demisa Hassabisa i Johna Jumpera z brytyjskiej Google DeepMind za stworzenie modelu sztucznej inteligencji AlphaFold2, opartego na algorytmach sztucznych sieci neuronowych, do przewidywania struktur białek z ich sekwencji aminokwasowych.

– Białka zazwyczaj składają się z 20 różnych aminokwasów, które można opisać jako składowe życia. W 2003 r. Davidowi Bakerowi udało się wykorzystać je do zaprojektowania nowego białka, innego niż wszystkie dotychczas nam znane. Od tego czasu jego grupa badawcza tworzyła nowe białka jedno po drugim. Można je stosować jako farmaceutyki, szczepionki, nanomateriały i małe czujniki. Drugie odkrycie dotyczy przewidywania struktur białkowych. Aminokwasy w białkach są ze sobą połączone w długie łańcuchy składające się na trójwymiarową strukturę, która jest decydująca dla funkcji białka. Od lat 70. naukowcy próbowali przewidzieć struktury białkowe z sekwencji aminokwasów, ale było to szalenie trudne. Jednak cztery lata temu nastąpił przełom. W 2020 r. Demis Hassabis i John Jumper zaprezentowali model AI o nazwie AlphaFold2. Z jego pomocą byli w stanie przewidzieć strukturę praktycznie wszystkich 200 mln białek, które zidentyfikowali naukowcy. Od czasu przełomu AlphaFold2 był używany przez ponad 2 mln ludzi ze 190 krajów. Badacze mogą teraz lepiej zrozumieć oporność na antybiotyki i tworzyć obrazy enzymów zdolnych rozkładać plastik – poinformował komitet noblowski.

Więcej o odkryciach na miarę Nobla dowiecie się stąd. Prócz nagrody pieniężnej badacze otrzymają również złote medale z podobizną Alfreda Nobla oraz kaligrafowane dyplomy. Ceremonia wręczenia wszystkich tegorocznych nagród odbędzie się tradycyjnie 10 grudnia w Sztokholmie.

Źródło: nobelprize.org

Czytaj także: Polskie wynalazki nagrodzone w Szanghaju