Powołany przez ministra nauki zespół przedstawił kluczowe postulaty ws. nowego modelu ewaluacji

Wydłużenie okresu ewaluacji, zwiększenie roli oceny eksperckiej, zmiana znaczenia pewnych kryteriów. To niektóre postulaty zespołu ds. opracowania założeń do nowego modelu ewaluacji działalności naukowej. Przyjęte punkty staną się osią kolejnych działań zespołu – podaje resort nauki.

Powołany na początku kwietnia przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego Marcina Kulaska zespół składa się z 31 ekspertek i ekspertów reprezentujących szeroki zakres środowiska naukowego. Minister mówił wówczas, że zadaniem grupy będzie w szczególności ocena merytoryczna zgłoszonych postulatów dotyczących zmian w zakresie ewaluacji oraz sporządzenie i przedłożenie ministerstwu propozycji rozwiązań i założeń do nowego modelu.

– Na wtorkowym posiedzeniu zespół wypracował pierwsze kompromisy. Wokół nich będą prowadzone dalsze prace dotyczące założeń przyszłego systemu ewaluacji – poinformowało w komunikacie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

5 lat na ocenę i udział ekspertów z zagranicy

Członkowie zespołu uznali, że ocena jakości działalności naukowej powinna odbywać się w perspektywie czasowej dostosowanej do czasu trwania badań, eksperymentów i realizacji grantów. Ich zdaniem obecne 4 lata to za krótko na rzetelną ocenę i należy wydłużyć ten czas do 5 lat.

Kolejny postulat zespołu to zwiększenie roli oceny eksperckiej, w tym udziału ekspertów zagranicznych. Według nich w ocenie jakości działalności naukowej należy w większym stopniu odwoływać się do ocen środowiska.

– W przyszłych dyskusjach należy rozważyć, które elementy w systemie oceny mieszanej i w jakim zakresie mają być przedmiotem oceny eksperckiej – wskazano w komunikacie.

Koniec „punktozy” i ilości kosztem jakości

Zespół zaproponował też zmniejszenie liczby osiągnięć naukowych uwzględnianych w ewaluacji jakości działalności naukowej. Jak zaznaczono, aktualny system ewaluacji promuje ilość kosztem jakości.

„Obecne rozwiązania prowadziły do publikowania za punkty, bez względu na jakość osiągnięć. Środowisko naukowe postuluje zmianę tego stanu rzeczy, a MNiSW podziela te postulaty” – czytamy w komunikacie.

Zaproponowano również usunięcie z systemu oceny zapisów, które mobilizują do transferu założeń oceny jakości działalności naukowej do regulaminów oceny pracowniczej.

Poza tym zdaniem zespołu wypaczająca obecny system ewaluacji „punktoza” skłania do zmniejszenia udziału kryterium nr 1 związanego z ilością publikacji.

– Rosnąca rola nauki w społeczeństwie zorientowanym na bezpieczeństwo i rozwój stwarza z kolei konieczność podkreślenia wagi popularyzacji nauki i jej wpływu na otoczenie społeczno-gospodarcze, co może znaleźć odzwierciedlenie w kryterium nr 3. Jednocześnie tworzy się przestrzeń do dyskusji nad dodatkowym kryterium związanym z kształceniem kadr i awansami naukowymi pracowników – wskazano.

Mniej biurokracji, więcej jakości

Zespół podkreślił, że wypracowanie nowego modelu ewaluacji musi odbywać się w sposób transparentny, przewidywalny i dostosowany do specyfiki różnych dyscyplin naukowych.

– Postawiliśmy dziś kolejny ważny krok w kierunku budowy transparentnej i przewidywalnej oceny polskiej nauki. Od początku prac stawiamy na szeroki dialog ze środowiskiem. Cieszę się, że już na tym etapie udało nam się wypracować pierwsze kompromisy, które posłużą za fundament dalszych działań. Musimy dążyć do stworzenia systemu, który nie tylko ograniczy biurokrację i położy większy nacisk na jakość i ekspercką ocenę osiągnięć. Przede wszystkim powinien wspierać innowacyjność i realny wpływ nauki na otoczenie społeczne i gospodarcze – podkreśla wiceministra nauki Karolina Zioło-Pużuk, przewodnicząca zespołu.

MNiSW zapowiedziało, że szczegóły postulatów zostaną opracowane w kolejnych tygodniach. Zasady nowej ewaluacji zostaną zaś przedstawione wszystkim zainteresowanym przed rozpoczęciem okresu oceny i pozostaną niezmienne w jego trakcie.

Ewaluacja to ocena jakości działalności naukowej, przeprowadzana w ramach dyscyplin uprawianych w danym podmiocie. Obowiązuje ona uczelnie, instytuty PAN i międzynarodowe instytuty naukowe, zatrudniające co najmniej 12 pracowników naukowych w danej dyscyplinie.

Przy ewaluacji bierze się pod uwagę indywidualne osiągnięcia pracowników reprezentujących dyscyplinę. Poszczególnym dyscyplinom przyznaje się kategorie naukowe: A+, A, B+, B albo C. Od nich zależą uprawnienia do prowadzenia studiów, szkół doktorskich, nadawania stopni, tytułów, a także kwota subwencji z budżetu.

Nowy model ewaluacji ma być odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez środowisko naukowe. Jednym z nich jest odbiurokratyzowanie procesu oceny.

Źródło: naukawpolsce.pl/agt

Czytaj także: Będzie mniej czasu na składanie dokumentów dotyczących m.in. aparatury badawczej?