Kryminalistyk z Ramanem w ręku. Na tropie śladów zbrodni

Analiza materiałów wybuchowych

Materiały wybuchowe są substancjami metastabilnymi, które pod wpływem bodźca inicjującego uwalniają bardzo szybko ogromne ilości energii w procesie reakcji egzotermicznej. Większość substancji wybuchowych to związki zawierające grupę nitrową. Pod wpływem uwolnienia dużych ilości energii dochodzi do kompresji gazów, które mając wysoką temperaturę i ciśnienie, powodują eksplozję. Do najbardziej znanych materiałów wybuchowych należą: TNT, TATP, nitrogliceryna, RDX, PENT. Bodźce inicjujące mogą być mechaniczne (tarcie, uderzenie), cieplne (ogrzewanie), wybuchowe (bezpośrednia detonacja innego ładunku), elektromagnetyczne (promieniowanie), elektryczne (iskra elektryczna), a każdy materiał wybuchowy ma inną wrażliwość na bodźce [17]. Ze względu na zastosowanie, materiały wybuchowe dzieli się na: wojskowe, komercyjne, improwizowane. Dwie pierwsze grupy są ściśle kontrolowane i nie da się ich kupić bez pozwolenia. Improwizowane materiały wybuchowe mogą być skonstruowane z substancji i materiałów powszechnie dostępnych, co stanowi poważny problem w walce z terroryzmem.

Analizę materiałów wybuchowych można prowadzić na różne sposoby (analiza chromatograficzna, metody elektrochemiczne, chemiluminescencja czy spektroskopia). Materiały wybuchowe bada się nie tylko pod kątem niebezpieczeństwa, ale również ich jakości, jeśli są to materiały komercyjne. Przeprowadza się także analizy środowiskowe, np. gleby, wody czy wód gruntowych, aby zapobiec ewentualnym zanieczyszczeniom związkami pochodzącymi z rozkładu materiałów wybuchowych. Wygodną metodą do analizy związków wybuchowych jest spektroskopia Ramana [18]. Do jej przeprowadzania nie jest potrzebne specjalne przygotowanie próbki, wystarczy niewielka ilość materiału, a sama analiza jest bardzo szybka. Detekcję materiału wybuchowego można przeprowadzić na ba...