Glikoalkaloidy i saponiny – analityka, rola biologiczna, bezpieczeństwo żywności

Rys. 2. Rośliny jadalne będące źródłem glikoalkaloidów steroidowych oraz saponin: owoce bakłażana (Solanum melongena L., góra) – źródło solasoniny i solamarginy; liście, kwiaty i jagody Solanum scabrum Mill. (dół) – źródło saponin zawierających diosgeninę i tigogeninę. Fot. Łukasz Haliński

TITLE: Glycoalkaloids and saponins – analysis, biological role, food safety

STRESZCZENIE: Glikoalkaloidy steroidowe to metabolity wtórne roślin psiankowatych, a zbliżone do nich strukturalnie saponiny to związki naturalne szeroko rozpowszechnione wśród roślin wyższych. Obie grupy związków mają interesujące właściwości biologiczne, ale też – chociaż ich toksyczność jest umiarkowana – w wyższych dawkach mogą wywoływać niekorzystne efekty zdrowotne. W artykule opisano wybrane substancje z obu grup, ich właściwości biologiczne oraz procedury analityczne stosowane w oznaczaniu tych istotnych składników żywności pochodzenia roślinnego.

SŁOWA KLUCZOWE: glikoalkaloidy steroidowe, saponiny, aglikon, bezpieczeństwo żywności, analiza chemiczna

SUMMARY: Steroidal glycoalkaloids are secondary metabolites produced by solanaceous plants, while structurally similar saponins are widely prevalent in higher plants. Both classes show many interesting biological activities. However, even if their toxicity is moderate, in high doses they may trigger some adverse effects. Selected glyco...