Torfowiska jako archiwa potencjalnie toksycznych pierwiastków z depozycji atmosferycznej

Budowa torfowiska ombrotroficznego

Złoża torfów ombrotroficznych stanowią prawie czystą, naturalną materię organiczną (NOM) oraz posiadają duży potencjał akumulacji znacznych ładunków zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego, opadających na ich powierzchnię w wyniku suchej (pył, śnieg, grad) i mokrej depozycji (deszcz, mgła). Układ warstw stratygraficznych torfu w niezaburzonym torfowisku ma charakter chronologiczny, co umożliwia ich rekonstrukcję od czasów współczesnych, aż do historycznych. Zanieczyszczenia uwalniane do atmosfery, hydrosfery lub litosfery trafiają do powierzchniowej, natlenionej warstwy torfu (akrotelm). Wskutek pionowego przyrostu złoża warstwa ta zostaje stopniowo przykryta kolejnymi warstwami osadów i włączona do głównej masy złoża (katotelm). W wyniku przyrostu złoża torfowego tworzy się obiekt składający się z dwóch części: akrotelmu i katotelmu, różniących się pod względem właściwościowości fizykochemicznych [33] (rys. 3).

Rys. 3. Schemat budowy torfowiska ombrotroficznego (ombros – deszcz; trophe – pożywienie) – ekosystem zasilany wyłącznie przez depozycję atmosferyczną, która jest źródłem m.in. PTP (autor: E. Miszczak)

Akrotelm stanowi powierzchniową, żywą, w dużej mierze natlenioną warstwę torfowiska o głębokości do 0,5 m, w której następuje bioakumulacja. Odznacza się zmienną zawartością wody, wysoką przewodnością...