Rząd planuje przeniesienie nadzoru nad PAN na ministra nauki

Dyrektorów instytutów naukowych będzie powoływał prezes PAN, a o przedłużeniu kadencji i odwołaniu dyrektora instytutu naukowego zdecyduje Prezydium PAN. „Ma to na celu zdemokratyzowanie i wzmocnienie pozycji dyrektora instytutu naukowego PAN” – napisano w wykazie.

Projekt ustawy zakłada, jak czytamy w wykazie, że dyrektor instytutu naukowego na dokonanie czynności prawnych dotyczących składników aktywów trwałych instytutu, w zakresie komercjalizacji wyników badań naukowych, prac rozwojowych oraz know-how związanego z tymi wynikami, będzie musiał uzyskać – obok zgody Prezydium PAN – zgodę ministra, a nie, jak dotąd, prezesa.

Według projektu minister nauki może zdecydować o likwidacji instytutu. Dojdzie do tego w przypadku otrzymania przez instytut kategorii naukowej C w wyniku ewaluacji (przewidzianej przez Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce).

Zmiany mają dotyczyć statusu członka PAN. Obecnie członkowie krajowi PAN mają status członków korespondentów i członków rzeczywistych. Planuje się ujednolicenie tej kategorii – obok członków zagranicznych PAN. Członkiem krajowym i członkiem-seniorem będzie mogła zostać jedynie osoba posiadająca obywatelstwo polskie.

Kolejną proponowaną zmianą jest podniesienie progu wiekowego do otrzymania statusu członka-seniora: z 70 lat – do 75 lat. Członkowie-seniorzy będą mogli brać udział w pracach PAN, mając w wielu przypadkach jedynie głos doradczy.

Na stronie KPRM poinformowano, że projekt ustawy przewiduje „zmiany o charakterze lex specialis w stosunku do przepisów ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym w zakresie zarządzania mieniem PAN, w celu unormowania i ujednolicenia polityki nadzoru nad PAN. Przewiduje się, że dokonanie przez Kanclerza PAN czynności prawnej w zakresie rozporządzenia składnikami aktywów trwałych PAN w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości zaliczonymi do wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktywów trwałych lub inwestycji długoterminowych, w tym wniesienia ich jako wkładu do spółki lub spółdzielni, jeżeli wartość rynkowa tych składników przekracza 500 000 zł”, będzie wymagało zgody ministra (w kwestii majątku o wartości do miliona zł) i prezesa Prokuratorii Generalnej RP (PG RP) (jeżeli wartość rynkowa składników aktywów trwałych przekroczy milion zł).

Projekt ustawy obejmuje również zmiany w zakresie finansów

Obecnie działalność PAN jest finansowana ze środków z budżetu państwa i z innych źródeł. Środki z budżetu państwa są klasyfikowane w dziale Szkolnictwo wyższe i nauka, i ujmowane w wyodrębnionej części budżetu państwa – Polska Akademia Nauk, której dysponentem jest minister. Prezes PAN dysponuje natomiast budżetem PAN. Proponuje się też „doprecyzowanie zasad współpracy PAN z ministrem w zakresie prac nad projektem planu finansowego PAN”.

Zmiany w prawie dotyczącym funkcjonowania PAN minister Dariusz Wieczorek zapowiadał od objęcia urzędu w grudniu 2023. Podczas Zgromadzenia Ogólnego PAN 20 czerwca Wieczorek poinformował, iż przekazał do rządowego wykazu prac legislacyjnych projekty dwóch ustaw, m.in. nowelizacji ustawy o PAN. Podczas tego spotkania władze akademii zwracały uwagę, że jako główni zainteresowani nie znają treści projektu, a chcieliby brać udział w pracach nad nim „przy otwartej kurtynie”.

Źródło: naukawpolsce.pl