Plastyfikatory w środowisku wodnym

W przypadku ftalanów związki te przedostają się do środowiska wodnego głównie ze ściekami pochodzącymi z fazy produkcyjnej oraz poprzez ługowania i ulatniania się z produktów z tworzyw sztucznych podczas ich użytkowania i po ich unieszkodliwieniu [29].

4nNP, 4tOP, BPA i ftalany przedostają się do wód, a ze względu na ich właściwości fizyczne i chemiczne mogą ulegać sorpcji na osadzie dennym i bioakumulacji w organizmach żywych, wykazując szkodliwe działanie w stosunku do człowieka na ostatnim etapie [2, 30, 31].

Toksyczność plastyfikatorów względem organizmów bytujących w środowisku wodnym i względem człowieka

Wymienione plastyfikatory należą do grupy związków endokrynnie czynnych (EDC, ang. endocrine disrupting compounds), substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego. Substancje te mogą zakłócać: syntezę, wydzielanie, transport, wiązanie, działanie i eliminację hormonów naturalnie występujących w organizmach żywych [4, 32]. Zakłócają pracę układu hormonalnego dzikiej przyrody i ludzi [13, 24]. U zwierząt bisfenol A i alkilofenole (w tym 4nNP, 4tOP) prowadzą do feminizacji lub hermafrodytyzmu, natomiast u ludzi mogą powodować raka narządów płciowych: jąder, prostaty i piersi [4, 17, 33, 34]. W przypadku ftalanów podejrzewa się, że niektóre z nich naśladują estrogen [5].

W środowisku wodnym alkilofenole nagromadzone w osadach dennych mogą wywierać negatywny wpływ na bentos (organizmy znajdujące się na niskim poziomie łańcucha troficznego), zwłaszcza na te, które żywią się osadem dennym. Przewidywane stężenie niewywołujące skutków (PNEC, ang. predicted no effect concentration) wynosi odpowiednio 34 ng/g suchej masy dla OP i 170 ng/g s.m. dla NP [31]. W wodach mors...