Plastyfikatory alternatywne jako zamienniki popularnych ftalanów

fot. iStock

TITLE: Alternative plasticizers as substitutes for popular phthalates

STRESZCZENIE: W ostatnim stuleciu tworzywa sztuczne stały się nieodłączną częścią codziennego życia. Po stagnacji w 2020 r. spowodowanej pandemią COVID-19 światowa produkcja tworzyw sztucznych w 2021 r. znowu wzrosła. Wraz z dynamicznym rozwojem przemysłu tworzyw sztucznych wzrasta również zużycie dodatków do tych tworzyw, w tym plastyfikatorów. Jednak w ostatnim czasie obserwuje się proces zastępowania najpopularniejszych plastyfikatorów, czyli ftalanów, przez korzystniejsze toksykologicznie, lecz mniej uregulowane (szczególnie w przypadku maksymalnych dopuszczalnych stężeń w różnych matrycach) alternatywy. Substytutami ftalanu bis(2-etyloheksylu), w skrócie DEHP, najczęściej stosowanego i najbardziej regulowanego ftalanu, są obecnie m.in. adypiniany − głównie adypinian bis(2-etyloheksylu) (DEHA), tereftalany – przede wszystkim tereftalan di-(2-etyloheksylu) (DEHT), kwas diizononylo-1,2-cykloheksanodikarboksylowy (DINCH) czy ftalan diizononylu (DINP). Wiedza na temat występowania i losów środowiskowych plastyfikatorów alternatywnych jest niewielka, dlatego konieczne jest ich monitorowanie w środowisku, aby uniknąć niekorzystnego, długoterminowego wpł...