Neonikotynoidy starej i nowej generacji – większe plony vs. zagrożenia środowiskowe

Toksyczność dla pszczół i innych organizmów w środowisku

Kilka lat po wprowadzeniu na rynek pierwszych generacji neonikotynoidów pojawiły się niepokojące doniesienia o niespotykanej wcześniej skali śmiertelności wśród owadów zapylających, początkowo przede wszystkim pszczoły miodnej (Apis mellifera). Zebrane w tab. 1 dane toksykologiczne dla tego gatunku wyjaśniają obserwowane zjawisko. Dla starszych generacji neonikotynoidów dawki LD₅₀ drogą pokarmową dla pszczoły osiągały wartości tak niskie, jak 3-5 ng/osobnika. Biorąc pod uwagę wspomniany wcześniej wysoki stopień translokacji neonikotynoidów w organizmie roślinnym i – co za tym idzie – znaczne stężenia tych związków w nektarze i pyłku, ryzyko dla zapylaczy związane ze stosowaniem tej klasy insektycydów okazało się być skrajnie wysokie. Z tego też względu zgoda na dopuszczenie na rynek UE większości związków została wycofana przed upływem jej terminu ważności: dotyczyło to imidakloprydu, klotianidyny i tiametoksamu. Deklarowana toksyczność nowej generacji neonikotynoidów dla pszczół była niższa, szczególnie w przypadku narażenia kontaktowego. Ostatnio opublikowane wyniki wskazują jednak, że np. toksyczność sulfoksafloru dla pszczoły miodnej jest w istocie niższa, ale już dla pszczoły samotnicy z gatunku murarka ogrodowa (Osmia bicornis) wartość LD₅₀ wynosi około 6 ng/osobnika po 96 godzinach od narażenia [15]. Co ważne, większość testów na toksyczność ostrą prowadzi się przez 24-48 godzin, przez co rzeczywiste efekty toksyczne nie są wykrywane. W chwili obecnej na terenie UE dopuszczalne jest stosowanie jedynie neonikotynoidów o niskiej toksyczności dla owadów zapylających, w związku z czym status sulfoksafloru stał się niepewny.

Toksyczność neonikotynoidów dla bezkręgowców wodnych zazwyczaj była szacowana na podstawie wyników tes...