Akredytowana działalność Jednostki Certyfikującej Wyroby

W przypadku pozytywnej decyzji o certyfikacji wnioskodawca otrzymuje certyfikat zgodności, a w przypadku wyrobu budowlanego – krajowy certyfikat stałości właściwości użytkowych, które są dokumentami potwierdzającymi udzielenie certyfikacji i zgodności wyrobu z wyspecyfikowanymi wymaganiami zawartymi we wskazanej normie bądź innym dokumencie normatywnym. Certyfikat zgodności jest przyznawany na okres trzech lat, natomiast krajowe certyfikaty stałości właściwości użytkowych są wydawane w przypadku oceny wg normy PN – bezterminowo, a dla oceny według krajowej oceny technicznej – do daty ważności tego dokumentu.

Certyfikat zgodności na znak ekologiczny „E” zawiera m.in.:

• nazwę i adres Jednostki Certyfikującej Wyroby,
• datę udzielenia certyfikacji,
• nazwę i adres Klienta,
• zakres certyfikacji,
• zakres ważności certyfikatu,
• każdą inną informację wymaganą przez program certyfikacji wyrobów.

Krajowy certyfikat stałości właściwości użytkowych zawiera m.in.:

• nazwę i adres Jednostki Certyfikującej Wyroby,
• nazwę i adres producenta,
• nazwę wyrobu,
• zamierzone zastosowanie,
• numer i tytuł krajowej specyfikacji technicznej,
• okres ważności certyfikatu.

W przypadku odmowy udzielenia certyfikacji Jednostka Certyfikująca Wyroby powiadamia Klienta o jej przyczynie, wskazując stwierdzone niezgodności, które powinien usunąć w celu spełnienia wymagań certyfikacyjnych. Klientowi przysługuje prawo do odwołania się od decyzji.

W przypadkach budzących wątpliwości co do ostatecznego wyniku postępowania certyfikacyjnego dokumentacja jest opiniowana przez odpowiedni Komitet Techniczny. W przypadku negatywnej oceny Komitet jednoznacznie precyzuje niezgodności i ich odniesienie do przepisów [2-6, 8].

5. Nadzór nad certyfikowanym wyrobem

Jednostka Certyfikująca Wyroby sprawuje coroczny nadzór nad certyfikowanym wyrobem, który obejmuje:

• inspekcje procesu produkcji i audity elementów systemu zarządzania jakością u Klienta,
• inspekcje Zakładowej Kontroli Produkcji (dotyczy wyrobów budowlanych),
• ocenę sposobu wykorzystywania certyfikatu przez posiadacza certyfikatu,
• sprawdzenie, w jaki sposób umieszczany jest znak zgodności (jeżeli posiadacz certyfikatu jest upoważniony do stosowania znaku ekologicznego „E” wydanego na podstawie programu E-CERT),
• analizę reklamacji zgłaszanych posiadaczowi certyfikatu i/lub wpływających do JCW oraz zapisów z działań korygujących/zapobiegawczych podejmowanych przez posiadacza certyfikatu,
• ocenę badań próbek wyrobów pobranych – raz w okresie ważności certyfikatu – u Klienta i/lub zakupionych w handlu wykonywanych w akredytowanym laboratorium badawczym lub nieakredytowanym laboratorium ocenionym przez JCW,
• funkcjonowanie procedur zapewnienia stałości właściwości użytkowych zgodnie z określonymi wymaganiami dotyczącymi ZKP (dotyczy wyrobów budowlanych) [2-6, 8, 9].

6. Rozszerzenie zakresu certyfikacji

W okresie ważności certyfikacji, na wniosek Klienta, Jednostka Certyfikująca Wyroby w oparciu o stosowne dokumenty i czynności może rozszerzyć zakres certyfikacji o dodatkowe odmiany/wersje certyfikowanego wyrobu, jeżeli nie różnią się one znacząco i spełniają wszystkie wyspecyfikowane wymagania dla wyrobu, który jest już certyfikowany; rozszerzając zakres certyfikacji zachowuje się termin jej ważności [2-6, 8].

7. Powoływanie się na certyfikację

Klient ma prawo podać do publicznej wiadomości, że jest właścicielem certyfikatu dla wymienionego w nim wyrobu i wykorzystania tego faktu w reklamie, katalogach, ogłoszeniach i informacjach dla użytkowników [2-6, 8].

8. Zawieszenie lub cofnięcie certyfikacji

Zawieszenie certyfikacji przez Jednostkę Certyfikującą Wyroby może być następstwem:

• stwierdzenia niezgodności z wymaganiami certyfikacyjnymi w wyniku nadzoru lub w inny sposób, które wykazują taki stopień niezgodności z wymaganiami, że nie jest konieczne natychmiastowe cofnięcie certyfikacji,
• stwierdzenia niewłaściwego wykorzystania certyfikatu lub znaku zgodności (np. wprowadzające w błąd publikacje lub reklama), które nie zostało rozwiązane przez odwołanie i odpowiednie działania korygujące Klienta,
• innego naruszenia programu certyfikacji wyrobów lub procedur JCW,
• uniemożliwienia przez Klienta przeprowadzenia badań wyrobu i/lub inspekcji oraz auditu w ramach nadzoru,
• niewykonania przez Klienta działań korygujących,
• niewywiązywania się Klienta ze zobowiązań określonych w umowie, w tym zobowiązań finansowych wobec Jednostki Certyfikującej Wyroby,
• wniosku Klienta,
• porozumienia między JCW a Klientem w przypadku przerwania produkcji lub z innych powodów.

W okresie zawieszenia posiadacz certyfikatu nie może identyfikować jakiegokolwiek wyrobu jako certyfikowanego, a wyprodukowanego podczas zawieszenia. Zawieszenie certyfikatu na wyrób podstawowy pociąga za sobą ten sam skutek dla wszystkich wydanych do tego certyfikatu aneksów. Czas zawieszenia nie może być dłuższy niż sześć miesięcy. Po tym terminie, w przypadku jeżeli przyczyna zawieszenia nie zostanie usunięta, zezwolenie na stosowanie certyfikatu zostaje cofnięte. W uzasadnionych przypadkach, na wniosek Klienta, czas zawieszenia może zostać wydłużony.

Zgodnie z postanowieniami programu certyfikacji wyrobów, cofnięcie certyfikacji przez Jednostkę Certyfikującą Wyroby może być następstwem:

• niespełnienia przez wyrób wymagań potwierdzonych certyfikatem,
• niespełnienia przez Klienta w ustalonym terminie postawionych przez JCW warunków uchylenia zawieszonej certyfikacji, chyba że Klient uzgodnił z JCW zmianę terminu,
• dużej niezgodności z wymaganiami certyfikacyjnymi stwierdzonej podczas nadzoru,
• niewywiązania się Klienta ze zobowiązań finansowych,
• innych naruszeń warunków umowy,
• niezapewnienia zgodności z nowymi wymaganiami, jeśli np. norma lub zasady zostały zmienione,
• stwierdzenia celowego nadużycia przez Klienta uprawnień wynikających z posiadania certyfikatu,
• zaprzestania produkcji wyrobu lub zaprzestania działalności Klienta,
• rezygnacji Klienta z certyfikacji.

W uzasadnionych przypadkach podejmuje się decyzję o cofnięciu certyfikacji na podstawie stanowiska odpowiedniego Komitetu Technicznego przedstawionego w formie orzeczenia.

Certyfikacja cofnięta nie może być przywrócona. Ponowne ubieganie się o certyfikację jest możliwe po złożeniu w JCW przez Klienta nowego wniosku o certyfikację wyrobu i po przeprowadzeniu przez JCW pełnego procesu certyfikacji. W przypadku udzielenia certyfikacji JCW zawiera z Klientem nową umowę i wydaje nowy certyfikat [2-6, 8].

9. Działania po zawieszeniu, cofnięciu lub zakończeniu certyfikacji

Po zawieszeniu, cofnięciu lub zakończeniu certyfikacji posiadacz certyfikatu:

• nie powinien powoływać się na certyfikację,
• powinien zaprzestać stosowania wszelkich działań reklamowych, które mogą sugerować, że ma certyfikat na określone w nim wyroby,
• powinien zwrócić, na żądanie Jednostki Certyfikującej Wyroby, wydane certyfikaty,
• ma zakaz sprzedaży i nakaz wycofania z rynku wyrobów, dla których zawieszono lub którym cofnięto certyfikat, jeśli na produkcie lub towarzyszących mu materiałach informacyjno-reklamowych są jakiekolwiek powołania na uprzednio posiadany certyfikat,
• ma obowiązek poinformowania swoich Klientów o zawieszeniu, cofnięciu lub zakończeniu certyfikacji [2-6, 8].

10. Odpowiedzialność prawna

Uzyskany przez Klienta certyfikat nie zwalnia go z odpowiedzialności za ten wyrób oraz za skutki wynikające z użytkowania wyrobu niewłaściwej jakości ani nie powoduje przeniesienia części tej odpowiedzialności na Jednostkę Certyfikującą Wyroby [2-6, 8].

11. Zakres akredytacji Jednostki Certyfikującej Wyroby

W celu zapoznania się z aktualnym zakresem akredytacji, JCW zaprasza swoich obecnych i przyszłych Klientów na stronę Polskiego Centrum Akredytacji: https://www.pca.gov.pl/ – akredytacja nr AC 004 lub na stronę Łukasiewicz – IMPiB: https://impib.pl [5, 6].

Podsumowanie

Proces certyfikacji wyrobów może przynieść wiele korzyści. Do najważniejszych należy zaliczyć przede wszystkim: zwiększenie liczby odbiorców certyfikowanych wyrobów, którzy niekiedy wręcz wymagają posiadania certyfikatu zgodności (w pewnych obszarach posiadanie certyfikatu zgodności jest wprost wymagane przez prawo), wzrost zaufania do certyfikowanych wyrobów, a tym samym do producenta bądź dystrybutora/importera, potwierdzenie zgodności wyprodukowanego wyrobu z wymaganiami normy odniesienia, wzrost konkurencyjności na rynku, stały proces doskonalenia i rozwoju projektów związanych z wdrażaniem coraz to nowszych wyrobów przeznaczonych do certyfikacji, wzrost zadowolenia odbiorców i użytkowników certyfikowanych wyrobów spowodowany świadomością nadzoru nad wyrobem sprawowanym przez trzecią stronę [5-6].

Piśmiennictwo

1. Zakres akredytacji Jednostki Certyfikującej Wyroby nr AC 004. Wyd. 24. z 24.05.2021, Polskie Centrum Akredytacji, Warszawa.
2. Program certyfikacji wyrobów na certyfikat zgodności (CZ). Wyd. 12. z 22.09.2020, Dział Normalizacji i Certyfikacji Wyrobów, Oddział Farb i Tworzyw, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników.
3. Program certyfikacji wyrobów na znak ekologiczny „E” (E-CERT). Wyd. 11 z 26.09.2019, Dział Normalizacji i Certyfikacji Wyrobów, Oddział Farb i Tworzyw, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników.
4. Informator dla klientów: Opis systemu certyfikacji wyrobów. Wyd. 18. z 1.06.2021, Certyfikacja Wyrobów i Normalizacja, Centrum Farb i Tworzyw, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników.
5. Pasich M.: Proces certyfikacji farb i lakierów. „Farby i Lakiery (Paints and Varnishes)”, 2017, 4, 22-27.
6. Pasich M.: Proces certyfikacji wyrobów z tworzyw sztucznych. „Przetwórstwo tworzyw (Polymer Processing)”, 2017, 6, 565-571.
7. PN-EN ISO/IEC 17000:2006 Ocena zgodności – Terminologia i zasady ogólne.
8. PN-EN ISO/IEC 17065:2013-03 Ocena zgodności – Wymagania dla jednostek certyfikujących wyroby, procesy i usługi.
9. PN-EN ISO/IEC 17067:2014-01 Ocena zgodności – Podstawy certyfikacji wyrobów oraz wytyczne dotyczące programów certyfikacji wyrobów.
10. PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących.

dr Marcin Pasich
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników, Centrum Farb i Tworzyw, Certyfikacja Wyrobów i Normalizacja

Czytaj także: Oswoić ISO 17025