Zielona przestrzeń dla innowacji − laboratoria Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum w Katowicach

Park Naukowo-Technologiczny Euro-Centrum w Katowicach to miejsce, w którym innowacyjny biznes łączy się z nauką i nowoczesną technologią, aby rozwijać branżę związaną z odnawialnymi źródłami energii. Na terenie Euro-Centrum znajduje się nowoczesne zaplecze laboratoryjne, dzięki któremu technologie energooszczędne stale podnoszą swoją jakość.

Park Naukowo-Technologiczny Euro-Centrum powstał na terenach poprzemysłowych w dzielnicy Ligota w Katowicach, w miejscu, w którym niegdyś mieściła się fabryka farb. W 2006 r. rozpoczęły się prace rewitalizacyjne tej przestrzeni.

– Jako że profil działalności Euro-Centrum związany jest z poszanowaniem energii i promowaniem odnawialnych źródeł energii, staraliśmy się prowadzić prace w taki sposób, aby przełożyć je na efekty ekologiczne i środowiskowe – zaznacza Agnieszka Zięcina, dyrektor PR Euro-Centrum.

Pierwszym laboratorium, które zaczęło funkcjonować w ramach Parku (od 2012 r.), było Centrum Testowania Systemów Solarnych.

– Koncentrujemy się głównie na efektywności energetycznej i odnawialnych źródłach energii, a także budynkach energooszczędnych i pod tym kątem przygotowaliśmy nasze zaplecze laboratoryjne – wyjaśnia dr Stanisław Grygierczyk, koordynator ds. naukowych i środowiskowych.

– W tej chwili zajmujemy się także wpływem budynków na środowisko w kontekście jakości powietrza. Mocno zaangażowaliśmy się również w walkę o czyste powietrze – dodaje Agnieszka Zięcina.

Od 2014 r. w ramach Parku działa 5 laboratoriów.

Laboratorium Inteligentnych Sieci Energetycznych

Pierwszym z nich jest Laboratorium Inteligentnych Sieci Energetycznych, które poza tym, że zajmuje się energią elektryczną budynków Euro-Centrum, świadczy także usługi na zewnątrz. To właśnie tutaj gromadzone są wszelkie dane, które następnie poddawane są analizie. Laboratorium służy do testowania, integrowania i zarządzania systemami energetycznymi budynków, które mogą znajdować się w różnych lokalizacjach, także poza Katowicami. Rozproszona struktura tego laboratorium oraz rozproszone po Polsce południowej lokalizacje kontrolno-pomiarowe umożliwiają: diagnostykę i monitoring pracy sieci oraz urządzeń pod kątem emisji zakłóceń do sieci i odporności na zakłócenia w sieci; zwiększenie efektywności użytkowania energii elektrycznej; diagnostykę i kontrolę warunków oraz sposobu przyłączenia do sieci rozproszonych źródeł i magazynów energii elektrycznej; projektowanie układów kompensacji mocy biernej i filtracji zakłóceń; diagnostykę i pomiary mocy biernej, opracowanie i wdrożenie specjalistycznego oprogramowania dla potrzeb energetyki rozproszonej; projektowanie i uruchamianie układów monitorowania jakości energii oraz przepływów energii.

Centrum Testowania Systemów Solarnych

Jest to laboratorium, w którym przeprowadzane są badania wydajności i jakości kolektorów słonecznych.

− Nie zajmujemy się testami na wytrzymałość, tylko na sprawność urządzenia. Badamy także wpływ promieniowania słonecznego np. na powłoki lakiernicze czy na pracę urządzeń elektronicznych – tłumaczy dr Grygierczyk.

Badania przeprowadzane są zgodnie z normą europejską PN-EN 12975, a także nowszą normą międzynarodową PN-EN ISO 9806:2014-02. Laboratorium wyposażone jest w unikatowe w skali kraju „sztuczne słońce”, czyli symulator promieniowania słonecznego. Dzięki niemu testowane są urządzenia pozyskujące energię ze słońca lub na których prace promieniowanie słoneczne ma wpływ. Lampy symulatora świecą światłem o widmie zbliżonym do widma światła naturalnego (AM 1.5), imitując naturalne warunki promieniowania słonecznego. Posiada on także układ do generowania sztucznego wiatru, układ sterujący przepływem czynnika roboczego oraz termostat ustalający temperaturę wspomnianego czynnika.

– Wspomniane wyposażenie pozwala na przebadanie kolektora przy różnych zadanych parametrach przepływu, prędkości wiatru czy też natężenia promieniowana na jego powierzchnię. Pomieszczenie laboratorium jest klimatyzowane, co zapewnia kontrolę nad temperaturą powietrza wokół kolektora podczas badania – wyjaśnia dr Grygierczyk.

Aktualnie w Centrum Testowania Systemów Solarnych prowadzone są następujące badania: wyznaczanie charakterystyki cieplnej oraz jej pełna charakterystyka wg normy PN-EN 12975-2:2007 czy wyznaczanie temperatury stagnacji. Urządzenia, którymi dysponuje laboratorium, posiadają wiele dodatkowych funkcji, które wykorzystywane są także do niestandardowych badań konstruktorskich czy naukowych.

Laboratorium Ogniw Fotowoltaicznych

Laboratorium jest kolejną pracownią, która wpisuje się w sferę słoneczną. Przeznaczone jest do prowadzenia testów pojedynczych modułów fotowoltaicznych oraz kompletnych instalacji PV pod kątem oceny ich sprawności, wykrywania usterek i zakłóceń w pracy czy jakości energii elektrycznej produkowanej w instalacji. Mobilne wyposażenie laboratorium umożliwia prowadzenie badań w miejscu lokalizacji instalacji.

− Najczęściej badania prowadzone są na terenie województwa śląskiego, lecz nie tylko – zaznacza dr Grygierczyk.

Jedyną przeszkodą odnośnie współpracy jest dostępność logistyczna. Na wyposażenie laboratorium składają się: kompletny, kalibrowany, funkcjonalny zestaw mierników, przetworników, oprzyrządowania, elementów podłączeniowych służący do: kontroli instalacji fotowoltaicznej zgodnie z normą EN61724 oraz wykonywania pomiarów i analizy sieci elektroenergetycznej wg EN 50160. Wyposażenie umożliwia wykonywanie pomiarów długoterminowych wraz z rejestracją i prezentacją danych przez okres nie krótszy niż 1 tydzień.

Laboratorium Procesów w Budownictwie Energooszczędnym

W ramach Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum funkcjonują dwa laboratoria zajmujące się technologiami związanymi z budynkami, tj. Laboratorium Procesów w Budownictwie Energooszczędnym oraz Laboratorium Badań Właściwości Cieplnych Budynków.

– W pierwszym z nich prowadzone są badania materiałów używanych do budowy lub instalacji przegród budowlanych. Są to pracownie wyposażone w komory klimatyczne, w tym również w komorę solną. Drugie zaś pozwala ocenić stan samego budynku, sprawność wytwarzania ciepła, chłodu i wentylacji oraz jakość klimatu wewnętrznego – mówi dr Grygierczyk.

W Laboratorium Procesów w Budownictwie Energooszczędnym istnieje możliwość testowania odporności szerokiej klasy materiałów na różnorodne czynniki klimatyczne i chemiczne.

− Przeprowadzamy także testy zachowania i odporności sprzętu elektronicznego w ustalonych z klientem warunkach klimatycznych – dodaje dr Grygierczyk.

Laboratorium stwarza także możliwość badania trwałości powłok lakierniczych i ich przyczepności do podłoża metodą siatki nacięć. Wyposażone jest w 5 komór klimatycznych o różnych pojemnościach: od 250 do aż 1600 litrów. W każdej z nich można sterować temperaturą w granicach od -75°C do 180°C, oraz wilgotnością od 10% do 95%, co pozwala na badanie materiałów i urządzeń w szerokim zakresie warunków klimatycznych. Dodatkowo jedna z nich wyposażona jest w lampę UV, która wykorzystywana jest do testowania odporności materiałów na promieniowanie UV. W laboratorium znajduje się także komora korozyjna, która umożliwia testowanie wpływu solanki i innych substancji chemicznych na badany materiał także w podwyższonej temperaturze (do 55°C). Posiada też możliwość sterowania wilgotnością, co umożliwia realizowanie cyklów badawczych, w których badany element jest na przemian zraszany i osuszany. W każdej komorze możliwe jest programowanie dowolnych cyklów.

Laboratorium Badań Właściwości Cieplnych Budynków

Badanie szczelności obudowy budynku (Test Blower Door), badanie sztucznego oświetlenia pomieszczeń, jakościowa detekcja wad cieplnych przegród budynku czy identyfikacja uszkodzeń instalacji ogrzewania podłogowego to część badań prowadzonych w Laboratorium Właściwości Cieplnych Budynków. Pracownia dysponuje wieloma przenośnymi urządzeniami pozwalającymi badać szereg różnych parametrów. Na wyposażeniu laboratorium są m.in.: dwie − wysokiej klasy − kamery termowizyjne, zestaw do badania szczelności budynków, urządzenie do pomiaru pojemności cieplnej i przewodnictwa cieplnego materiałów, mierniki środowiskowe pozwalające mierzyć wilgotność i temperaturę powietrza, natężenie światła, dźwięku oraz prędkość ruchu powietrza w badanych obiektach.

Współpraca naukowa

Park, oprócz prowadzenia komercyjnej działalności, współpracuje również z jednostkami naukowymi. Partnerami Euro-Centrum są m.in.: Politechnika Śląska, Uniwersytet Śląski oraz Akademia Hutniczo-Górnicza w Krakowie.

– Współpracujemy z kilkudziesięcioma instytucjami naukowymi, w tym z uczelniami technicznymi i ekonomicznymi – zaznacza Agnieszka Zięcina.

Biorąc pod uwagę transformację energetyczną, do której przekonują pracownicy Euro-Centrum – czyli przejście na odnawialne źródła energii − ważna jest również współpraca z uczelniami humanistycznymi w kontekście badań społecznych, którą także Park podejmuje.

Euro-Centrum posiada unikatowe przestrzenie, laboratoria badawcze oraz budynki wyposażone w energooszczędne instalacje, które udostępnia partnerom w celu określonych badań.

– Kampus naszego Parku to swego rodzaju poligon badawczy, z którego uczelnie mogą korzystać na zasadach współpracy. Badanie wydajności naszych budynków było przedmiotem niejednej pracy naukowej, realizujemy też wspólne projekty jako konsorcjum naukowo-przemysłowe – mówi Agnieszka Zięcina.

W ramach strategicznego programu NCBiR Euro-Centrum zrealizowało dwa projekty badawcze. Jeden dotyczył optymalizacji zużycia energii elektrycznej w budynkach biurowych, drugi – zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł w budownictwie. Wyniki prowadzonych badań są ogólnodostępne.

− Chcemy przekonać Polaków do tego, że budynki energooszczędne to nie jest dziwny twór, trudny do ogarnięcia, a w dodatku strasznie drogi. Niegdyś sami byliśmy na początku drogi. Korzystaliśmy z doświadczeń i badań prowadzonych przy budynkach energooszczędnych w Austrii. Zainspirowani tamtejszymi praktykami zbudowaliśmy na terenie Parku obiekt niskoenergetyczny, którego zużycie energii wynosi zaledwie 32 kWh/m² w ciągu roku. Jego wyniki zachęciły nas do podjęcia kolejnych projektów. Szukaliśmy kolejnych rozwiązań, aby otrzymywać jeszcze lepsze efekty. Oparliśmy je na polskiej myśli architektonicznej i zbudowaliśmy budynek pasywny, w którym znajduje się m.in. siedziba Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum. Zastosowania austriackie zostały poszerzone − mamy 6 pomp ciepła (nie jedną), korzystamy z energii geotermalnej, zamontowaliśmy kolektory słoneczne i systemy fotowoltaiczne. Finalnie, w porównaniu do budynków tradycyjnych, ten budynek zużywa 8 razy mniej energii. Chętnie dzielimy się wiedzą i doświadczeniem w tym zakresie podczas specjalistycznych szkoleń, które prowadzimy – zapewnia dr Grygierczyk.

Szkolenia

Euro-Centrum oferuje bogatą ofertę szkoleniową. Na szczególną uwagę zasługują szkolenia z zakresu projektowania, instalacji systemów wykorzystujących OZE, systemów z pompami ciepła, słonecznych systemów grzewczych i fotowoltaicznych, systemów wentylacyjnych oraz kotłów i pieców na biomasę.

– Obserwujemy spore zainteresowanie tego typu szkoleniami. Podczas nich poruszane są aspekty europejskiego i polskiego prawa w zakresie odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej oraz techniki grzewczej – zaznacza dr Stanisław Grygierczyk, który zajmuje się także prowadzeniem szkoleń z zakresu energooszczędnego budownictwa.

Aleksandra Garniewska

Czytaj także: Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu