Odpady komunalne coraz częściej są cennym surowcem

W pierwszym półroczu działalności Portu Czystej Energii w Gdańsku instalacja przetworzyła ok. 50 tys. t odpadów komunalnych z okolicznych gmin. W wyniku termicznego przekształcenia śmieci nienadających się do recyklingu powstała energia i ciepło, które mogłyby zasilić kilkanaście tysięcy gospodarstw domowych. Na razie energia trafia do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, ale władze PCE pracują nad tym, aby od stycznia 2026 r. zasilała jednostki organizacyjne w Gdańsku i była wykorzystywana na potrzeby mieszkańców miasta.

– Port Czystej Energii to jeden z ostatnich elementów gminnego systemu gospodarki odpadami. To tutaj przyjeżdżają resztkowe odpady nienadające się do recyklingu, z których w elektrociepłowni wytwarza się energię elektryczną i ciepło systemowe ogrzewające domy zimą, a w okresie letnim pozwalające na doprowadzenie ciepłej wody. Odpady są termicznie przekształcane w sposób bardzo kontrolowany, jeśli chodzi o zanieczyszczenia, które praktycznie nie trafiają do środowiska – mówi agencji Newseria Sławomir Kiszkurno, prezes Portu Czystej Energii.

Odpady komunalne z 40 gmin

Oficjalna inauguracja Portu Czystej Energii odbyła się 24 marca 2025 r., natomiast instalacja rozpoczęła działalność już na początku lutego. Do termicznego przekształcenia trafiają tu odpady z trzech instalacji komunalnych w Gdańsku, Tczewie i Gilwie Małej koło Kwidzyna, które łącznie obsługują ok. 40 gmin.

– Jest to element systemu gospodarki w obiegu zamkniętym. Pozostałości po różnych procesach sortowania, które kiedyś były składowane, teraz są wykorzystywane jako surowiec energetyczny i jako energia trafiają z powrotem do mieszkańców. To odpady z przetwarzania różnych frakcji, także odpadów resztkowych, czyli zmieszanych, z doczyszczania żółtego worka czy worków z papierem i szkłem. Są to rozdrobnione gabaryty nienadające się do recyklingu, różnego rodzaju frakcje balastowe z przetwarzania biologicznego przy produkcji kompostu, więc frakcje uciążliwe dla środowiska, często odorogenne. Tutaj produkujemy z nich energię elektryczną i ciepło – tłumaczy Sławomir Kiszkurno.

Od lutego do czerwca br. PCE dostarczył do miejskiej sieci ciepłowniczej 185 tys. GJ ciepła. Jest to ilość, która mogłaby zaspokoić roczne potrzeby ok. 6 tys. mieszkań. Ponadto w tym okresie w elektrociepłowni wygenerowano 32 105 MWh energii elektrycznej, Mogłaby ona zasilić 13 tys. mieszkań przez cały rok.

– Energia produkowana w PCE trafia do Krajowej Sieci Elektroenergetycznej, a następnie do miejskiej sieci ciepłowniczej, więc docelowo przychodzi do mieszkanek i mieszkańców głównie Gdańska w postaci ciepłej wody użytkowej. Mamy jeszcze zapas energii cieplnej poza tą, która trafia do sieci. I myślimy, jak ją w przyszłości wykorzystać – podkreśla prezes PCE.

Długa lista korzyści

Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ITPOK) kosztowała ponad 661 mln zł netto. Jest przystosowana do przetwarzania ok. 160 tys. t odpadów rocznie. Jej przepustowość dobowa wynosi 495 t. Działalność PCE ma ograniczyć m.in. składowanie odpadów, co zmniejsza obciążenie środowiska, jak również niedogodności zapachowe istotne dla okolicznych mieszkańców. Jak wynika z raportu GUS „Ochrona środowiska 2024”, liczba czynnych składowisk odpadów systematycznie się zmniejsza. Na koniec 2023 r. funkcjonowały 254 składowiska przyjmujące odpady komunalne (259 na koniec 2022 r.) o łącznej powierzchni 1 633 ha. W 2023 r. zamknięto 13 składowisk zajmujących powierzchnię 34 ha.

– Korzyścią jest mniejsze oddziaływanie zakładu utylizacyjnego i wszystkich kwater składowych w Gdańsku-Szadółkach, ponieważ gros tych odpadów, które trafiały do składowania, teraz jest termicznie przekształcanych w instalacji. Nie jest to odpad, który deponuje się na kwaterze i z którego przez dziesięciolecia produkuje się metan i inne gazy cieplarniane. To też korzyści środowiskowe, czystsze powietrze, mniej odorów w okolicy, bo część tych odpadów będzie bezpośrednio, bez procesu magazynowania, trafiała tutaj do wykorzystania. To także korzyści związane z dodatkowymi miejscami pracy w regionie – wymienia Sławomir Kiszkurno.

Czysta, lokalna energia

Port Czystej Energii to jeden z elementów Gdańskiego Klastra Energii – wspólnej inicjatywy Gdańska, spółek miejskich i Politechniki Gdańskiej. Jest to porozumienie, którego celem jest wytwarzanie czystej i lokalnej energii. Jednym z obszarów jego działalności jest Wyspa Energetyczna Szadółki – samowystarczalny obszar energetyczny, w skład którego oprócz PCE wchodzą jeszcze dwie miejskie spółki: Zakład Utylizacyjny i Gdańskie Usługi Komunalne. Efektem działalności klastra mają być m.in. niższe koszty energii w szkołach i instytucjach, czystsze powietrze i zwiększona odporność na kryzysy energetyczne.

– Od niedawna staliśmy się spółką obrotu i jesteśmy swojego rodzaju partnerem dla całego Gdańskiego Klastra Energii, komunalnego, miejskiego, aby na potrzeby tych jednostek produkować energię i w ich imieniu także ją sprzedawać – mówi prezes PCE.

Najwyższe standardy środowiskowe

Wśród efektów środowiskowych PCE można wymienić m.in. ograniczenie emisji gazu wysypiskowego o 1,84 mln m³ rocznie, 52,8 tys. t oszczędności rocznej węgla kamiennego i 47,2 tys. t węgla brunatnego. Ponadto roczna emisja dwutlenku węgla w porównaniu do oddzielnej produkcji energii na bazie węgla jest niższa o 164 tys. t.

– Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych jest absolutnie bezpieczne. Dopuszczalne normy emisji są najbardziej restrykcyjne spośród wszystkich tego typu instalacji elektrociepłowni wysokosprawnych, czy to na gaz, czy na węgiel. Nasza instalacja emituje najmniej zanieczyszczeń. Często normy emisyjne są 100, 200, 1 000 razy wyższe niż faktyczne emisje, które mamy z komina zakładu, więc jest to bardzo nowoczesny i bezpieczny zakład. To jedna z najbardziej nowoczesnych elektrociepłowni w całej Europie, wybudowana w oparciu o najwyższe standardy środowiskowe – zaznacza Sławomir Kiszkurno.

W PCE zastosowano system oczyszczania i monitoringu spalin, który jest zgodny z najnowocześniejszymi wytycznymi BAT. Dzięki niemu możliwe jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. ITPOK wyposażono m.in. w dwie instalacje do redukcji tlenków azotu, a zanieczyszczenia kwaśne (SO₂, SO₃, HF, HCl) usuwa się w trzech etapach.

Źródło: Newseria

Czytaj także: Energia pod znakiem amoniaku. Badania nad katalizatorami na bazie niklu